شب ادراری در پسران نسبت به دختران بیشتر است به طوری که در پسران ۱۵-۶ درصد و در دختران ۱۲-۳ درصد است.
فریبا عربگل در گفت وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس اظهار داشت: عدم کنترل ادرار یا شب ادراری یک علامت روان تنی شایع است که هم به تنهایی و هم همراه با سایر اختلالات کودکان و نوجوانان تظاهر می کند و زمانی این اختلال مطرح است که کودکی که حداقل سن او ۵ سال شده، هنوز کنترل ادرار خود را به طور کامل به دست نیاورده و در رختخواب یا لباس خودش ادرار می کند.
وی با بیان اینکه این عدم کنترل ممکن است فقط در شب، فقط در روز یا در هر دو زمان باشد تصریح کرد: ممکن است این رفتار کودک عمدی یا غیرعمد باشد.
از بین این کودکان کسانی هستند که در مرحله ای از سن خود حداقل به مدت ۶ ماه تا یکسال کنترل ادرار خود را به دست آورده اند و پس از آن مجدد دچار مشکل شده اند.
ولی کودکانی نیز هستند که هیچگاه کنترل ادرار خود را به دست نمی آ ورند که شب ادراری اولیه نامیده می شود و شایع تر از نوع ثانویه است.
این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان ادامه داد: شیوع این بیماری در پسران۱۵-۶ درصد و در دختران ۱۲-۳ درصد است که با افزایش سن شیوع آن کاهش می یابد و در سن ۱۴ سالگی شیوع آن بین نیم تا ۱،۵ درصد می شود.
وی با بیان اینکه شب ادراری در پسران شیوع بیشتری نسبت به دختران دارد اضافه کرد: در بزرگسالان شیوع شب ادراری به یک درصد می رسد. البته درصد بالایی از کودکانی که مبتلا به شب ادراری هستند در بستگان درجه یک خود افرادی را دارند که مبتلا به شب ادراری بوده اند و همچنین چنانچه یکی از والدین تارخچه مثبت شب ادراری داشته باشند، احتمال ابتلا فرزند آنها بیشتر از جمعیت عادی است و چنانچه هر دو والد سابقه مثبت داشته باشند احتمال ابتلاء کودک واضحاً افزایش می یابد.
عربگل گفت: حقیقتاً نمی توان علت واحدی را برای این اختلال مطرح کرد. در نوع اولیه شب ادراری ممکن است تأخیر تکاملی و رشدی مطرح باشد و بعد ژنتیک نیز به عنوان عامل قوی دیگر در نظر گرفته شود و در نوع ثانویه که معمولاً در سن ۵ تا ۷ سالگی شروع می شود می تواند تظاهری از وجود استرس کودک مانند تولد نوازد جدید، مهاجرت و نقل مکان، دعواهای خانوادگی، اختلاف، جدایی و طلاق والدین، تعویض مدرسه و ورود به مدرسه جدید باشد.
وی افزود: همچنین مواردی از همراهی شب ادراری با سایر اختلالات روانپزشکی مانند تاخیر تکاملی، اختلال بیش فعالی، کم توجهی و اختلالات رفتاری دیده می شود.
این روانپزشک گفت: گاهی دیده می شود که شب ادراری متعاقب مصرف برخی از داروهای روانپزشکی رخ می دهد در نتیجه بهتر است در این مورد نیز دقت کرد.
کودکانی نیز هستند که بنا به برخی دلایل روانشناختی، آب و مایعات زیادی مصرف می کنند که متعاقب آن دچار شب ادراری می شوند.
عربگل خاطرنشان کرد: شب ادراری به طور کلی یک بیماری خوش خیم و خود به خود محدود شونده است و بهبودی به خصوص در سن ۵ تا ۷ سالگی و پس از ۱۲ سالگی رخ می دهد. در صورتی که درمانی انجام نشود میزان بهبودی ۲۰-۱۰درصد در سال است.
وی افزود: معمولاً در مواردی که وقایع و حوادث استرس زایی چون اختلاف، جدایی و طلاق والدین، تولد فرزند جدید، مرگ، از دست دادن عضوی از خانواده و … مطرح است، توجه و مداخله مناسب برای حل آنها لازم است.
وی گفت: همچنین نباید تاثیر منفی بیماری را بر اعتماد به نفس کودک از نظر دور داشت و چنانچه اعتماد به نفس کودک آسیب دیده باشد یا کودک دچار افسردگی و اضطراب شده باشد باید به این جنبه ها که تاثیر ویژه ای در درمان شب ادراری دارند به عنوان راه های اولیه درمان توجه کرد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: باید از تشویق و تنبیه مناسب در مورد کودک استفاده شود و به شب هایی که کودک خودش را خیس نکرده و خشک گذرانده است پاداشی مناسب داد که واقعاً کودک را خوشحال کند.
همچنین می توان جدولی برای کودک تشکیل داد که به ازای هر شب خشک، در صبح روز بعد یک ستاره یا صورتک خندان به جدول او چسبانده شود.
وی اضافه کرد: استفاده از زنگ و تشکچه یک انتخاب قابل قبول به عنوان خط اول درمان با توجه به شرایط سنی کودک است.
میزان موفقیت این روش ۷۵ درصد است که با ریزش اولین قطرات ادرار، صدای زنگ باعث می شود کودک از خواب برخیزد و ادرار خود را نگهدارد. در صورت وجود مشکلات روانپزشکی همراه با استرس و مشکلات خانوادگی میزان موفقیت این روش کاهش می یابد.
عربگل گفت: علاوه بر موارد فوق می توان از ساعت زنگ دار برای بیدار کردن کودک در طی شب و محدود کردن مصرف مایعات هنگام شب برای کودک استفاده کرد.
دبیر انجمن روانپزشکی کودکان و نوجوانان تصریح کرد: استفاده از دارو در رده های بعدی درمانی قرار می گیرد.
دارو باید با تجویز پزشک مصرف شود و قطع آن نیز باید تدریجی باشد تا چنانچه علایم کودک پس از قطع دارو برگردد بنا به نظر پزشک دارو مجدد به دوز قبلی برگردانده شود و دوره جدیدی از درمان شروع شود.
