در میان شبکه‌های اجتماعی، اینستاگرام به
عنوان رسانه‌ای تصویرمحور، تأثیرات مخرب بسیاری نسبت به سایر شبکه‌های اجتماعی بر
سلامت ذهنی کاربران دارد.
به گزارش گروه
رسانه های خبرگزاری تسنیم، در میان شبکه‌های اجتماعی، اینستاگرام به
عنوان رسانه‌ای تصویرمحور، تأثیرات مخرب بسیاری نسبت به سایر همنوعان خود بر سلامت
ذهنی کاربران داشته است. اینستاگرام در طول مدت ظهورش به عنوان یک شبکه اجتماعی،
توانست مخاطبان زیادی به‌ویژه در میان جوانان را به خود جذب کند. امکانات ویژه‌ای
که این شبکه برای کاربران خود ایجاد کرد سبب شد تا امروزه بیش از 700 میلیون
کاربر، مخاطب این شبکه شوند. ایران نیز با بیش از 6 میلیون کاربر در رتبه هفتم
جهان در استفاده از اینستاگرام قرار دارد.
این حجم بالای کاربران سبب شد نظر کارشناسان
و محققان را به خود جلب کرد. تاکنون تحقیقات و بررسی‌های بسیاری در این مورد انجام
شده است. کارشناسان بسیاری در تحلیل ابعاد مختلف این شبکه اجتماعی، نظرات قابل
تأملی ارائه کرده‌اند. در همین راستا انجمن سلطنتی بهداشت عمومی انگلیس به تازگی
تحقیقات ویژه‌ای را در مورد اینستاگرام انجام داده که طی آن این شبکه اجتماعی را
به عنوان مضرترین رسانه در قیاس با رسانه‌های دیگر از قبیل فیسبوک، یوتیوب، اسنپ
چت و غیره معرفی کرده است.
بر مبنای گزارش این انجمن، اینستاگرام
تأثیرات سوئی بر سلامت روان و ذهن کاربران دارد. این انجمن در تحقیقاتی که بر روی
1500 کاربر با میانگین سنی 14 تا 24 سال انجام داد، چنین برآورد کرد که جوانان به‌خصوص
زنان بیش از سایر کاربران در معرض ابتلا به اختلالات و آسیب‌های روانی هستند. از
آنجا که هیچ نظارت و فیلترینگی بر این شبکه وجود ندارد، کاربران به‌راحتی هر تصویر
و ویدئویی را منتشر کرده و آن را با فالوورهای خود به اشتراک می‌گذارند که همین
امر تبعات بسیاری را در پی داشته است.
نکته بسیار
مهمی که شاید غالب کاربران اینستاگرام از آن آگاه نباشند تأثیر ماندگار و اعجاب
انگیزی است که بر ذهن افراد دارد. هر تصویر معادل هزار کلمه است و مدت زمانی قریب
به چهل سال در ذهن انسان باقی می‌ماند و همانطور که گفته شد تصاویر بدون هیچ نظارت
و محدودیتی در صفحات شخصی افراد منتشر می‌شود. گاهی در میان آنها پست‌هایی به
اشتراک گذاشته می‌شود که سبب ایجاد هیجان و تحریک ذهن و ترشح هورمونی به‌نام
سروتونین (هورمون لذت و سرخوشی ) شده و کاربران را به
سوی تماشای چندباره تصاویر مشخصی سوق می‌دهد. و اینجاست که بحث تأثیر روانی پیش می‌آید.
در این میان زنان و دختران جوان با مشاهده تصاویر
فتوشاپی و تغییر یافته دوستان خود در صفحات شخصی‌شان بدون آنکه متوجه باشند دچار
نوعی اضطراب، انزوا و سرخوردگی می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که افراد معمولا در
این شبکه با انتشار تصاویر و پست‌های غیر واقعی تلاش می‌کنند تا وجهه مثبتی از خود
نشان دهند و کاربران دیگر در مقام قیاس برآمده و وقتی آنها را با خود مقایسه می‌کنند
اعتماد به نفسشان را از دست داده و تلاش می‌کنند با نزدیک کردن خود به این افراد و
آنچه مشاهده می‌کنند بخشی از این خلا ناشی از یک فریب بزرگ را جبران کنند.
در برخی موارد حتی تأثیرات مخرب این شبکه
فراتر رفته و به سطح جامعه کشیده می‌شود. مثلا یکی از مسائلی که طی یک برهه زمانی
بسیار فراگیر شده بود کمپینی به نام «بچه پولدارها» بود که طی آن عده‌ای با به
اشتراک گذاشتن عکسها و ویدئوهایی از خودروهای لوکس در کنار ویلاهای آنچنانی و یا
لوازمی که حاکی از تجمل و رفاه بسیار است، ضمن خودنمایی که نتیجه خلا ناشی از عدم
اعتماد به نفس بوده، فالوورهای خود را تحریک به داشتن این امکانات از هر راه ممکن
می‌کردند. چه بسا افرادی که حاضر می‌شوند برای رسیدن به این درجه، به هر قیمتی
تلاش کنند که البته بدترین راه که به ظاهر ساده‌ترین است را انتخاب می‌کنند. راه‌هایی
مانند سرقت، کلاهبرداری و حتی گاهی قتل که قطعا آسیب بزرگی را متوجه خود و جامعه
می‌کنند.
کارشناسان و محققان انجمن سلطنتی انگلیس، ضمن
اشاره به نکات ذکر شده، خاطر نشان کردند هدف از این تحقیقات آگاه سازی افراد
درباره واقعیت امر و ارتقا سلامت ذهنی و روانی استفاده کنندگان است. آنها درخصوص
تصاویر غیر واقعی منتشر شده در اینستاگرام توسط کاربران بر این اصل تاکید دارند که اگر اینستاگرام
حاضر به حذف امکان فتو شاپ و یا مسدود سازی نیست، حداقل می‌تواند شرایطی را فراهم
آورد که کاربر متوجه عکس تغییر یافته شود. مثلا آنها را نسبت به عکس فتوشاپ شده
مطلع سازد.
نتیجه این تحقیقات نشان داد که این شبکه
اجتماعی بر ظاهر افراد و نیز الگوی خواب آنها تأثیر مستقیم دارد و سبب ایجاد
بیماری «فومو» یا همان ترس از دست رفتن می‌شود. همین سبب شد تا این انجمن به طور
جدی این مسأله را دنبال کند و راه چاره‌ای برای آن بیاندیشد. اینکه جوانان در این
شبکه درگیر چه موضوعاتی می‌شوند چندان مهم نیست، دغدغه و هدف اصلی مدت زمان درگیری
جوانان است. اهمیت موضوع وقتی روشن می‌شود که از این کاربران به عنوان اولین نسل
از رسانه‌های اجتماعی یاد می‌شود که قرار است آینده جهان را در دست بگیرند. ناگفته
نماند که به اقتضای رشد سریع تکنولوژی باید جوانان با نحوه به‌کارگیری شبکه‌های
اجتماعی آشنا شوند تا بتوانند خود را با دنیای امروز تطبیق دهند اما آنچه اهمیت
دارد اینکه طبق گفته کارشناسان اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی
مانند اینستاگرام بسیار بیشتر و سخت‌تر از اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی
بوده و تأثیرات بدتری نیز دارد تا جائیکه کاربران با تمام موجود در خود احساس
بدبختی می‌کنند.
منبع:باشگاه خبرنگاران
